Hầu hết các nước trên thế giới đều chọn ngày 1 tháng 1 là ngày đầu năm mới. Tuy nhiên trên thực tế không chỉ có duy nhất ngày này, ngày 25 tháng 3 hay ngày 25 tháng 12 cũng được coi là ngày đầu của năm mới. Vậy tại sao lại như vậy?
Ngay từ thời La Mã, vua Numa Pompilius đã lựa chọn ngày khởi đầu năm mới của mình là tháng 1 thay vì tháng 3.
Tập quán ăn mừng nhân ngày năm mới của chúng ta có xuất xứ từ phong tục La Mã cổ đại, bữa tiệc của vị thần La Mã Janus – vị thần xuất hành. Tên đặt cho tháng Giêng (January) cũng xuất xứ từ Janus, vị thần được miêu tả là có hai bộ mặt – một nhìn về quá khứ, và một hướng về tương lai.
Ngày 1 tháng 1 là một ngày hợp lí cho sự khởi đầu mới. Vào tháng 12, điểm chí nằm ở bán cầu bắc, chúng ta có ngày ngắn nhất trong năm. Vào ngày 1 tháng Giêng, ngày dài ra trở lại thấy rõ. Sự trở lại lâu hơn của ánh sáng ban ngày có một tác động rõ nét lên những nền văn hóa gắn chặt với những vụ mùa nông nghiệp. Nó có tác động xúc cảm đối với mọi người thậm chí ở các đô thị ngày nay.
Những nhà làm lịch ngày xưa không biết, nhưng ngày nay chúng ta biết có một cơ sở lôgic thiên văn học nữa cho sự bắt đầu của năm vào ngày 1 tháng Giêng. Trái đất luôn ở gần mặt trời nhất trong quỹ đạo thường niên của nó trong khoảng thời gian này.
Không phải ai cũng ăn mừng năm mới vào ngày 1 tháng Giêng. Ghi chép cổ xưa nhất của lễ ăn mừng năm mới là ở Mesopotamia, khoảng năm 2000 trước Công nguyên. Lễ ăn mừng đó – và nhiều lễ ăn mừng năm mới thời cổ đại khác diễn ra sau nó – được tổ chức vào khoảng thời gian xuân phân, khoảng ngày 20 tháng 3. Trong khi đó, người Ai Cập cổ đại, người Phoenici, và người Ba Tư bắt đầu năm mới của họ với ngày thu phân, khoảng 20 tháng 9. Và người Hi Lạp cổ đại thì tổ chức ăn mừng vào ngày đông chí, khoảng 20 tháng 12.
Và cho đến ngày nay, người dân Phương Tây hay chọn ngày 25 tháng 12 là ngày đầu của năm mới cũng chính là ngày chúa Giáng Sinh ra đời.
Ngày 1 tháng 1 chủ yếu được lựa chọn đối với người dân châu Á cho tới tận bây giờ.
